MIJN BEZOEK AAN ARGENTINIË – Door pater Theo van der Leest, svd

MIJN BEZOEK AAN ARGENTINIË
Door pater Theo van der Leest, svd

Beste familie, vrienden, vriendinnen, medebroeders en bekenden.
Je zult er versteld van staan dat ik naar mijn voeger missiegebied op bezoek mocht gaan. Ik zelf ook! Mijn paspoort had ik al laten verlopen, omdat ik dacht: “ik ga toch nooit meer een grote reis maken”. Maar nu werd ik verrast en kwam het er toch van. Ik vertel je iets over het motief. Ik heb in Argentinië een “geestelijke zoon” leerling, medebroeder en vriend. Hij is na een voorbeeldig religieus-missionarisleven door Paus Franciscus benoemd tot bisschop van het jonge bisdom Añatuya in het binnenland van Argentinië, een echt missiegebied met veel arme mensen.
Na zijn benoeming kreeg ik een uitnodiging van hem om bij de wijding aanwezig te zijn op 31 augustus. Ik dacht, dat dit echt niet mogelijk zou zijn. Maar hij schreef mij: “In Holland is alles mogelijk”.
Er ontstond een strijd tussen mijn hoofd en mijn hart, gevoel en verstand. Tenslotte heeft het hart het gewonnen. Vooral omdat mijn provinciale overste,
Avin, mij zei: “Theo, deze kans moet je niet voorbij laten gaan. Je krijgt nooit meer zo’n mooie gelegenheid om van je bijna vijftig jaar missiewerk afscheid te nemen”. Dat is waar! Dacht ik. Deze goede raad gaf de doorslag. Ik ben daags daarna meteen naar het gemeentehuis in Breda gegaan om een nieuw paspoort aan te vragen. Gelukkig ging dit vlug. Toen ben ik bij familie en vrienden gaan aankloppen om de onkosten te kunnen dekken. Daags daarna ben ik naar een reisbureau gegaan en heb de reis geboekt. Het lukte allemaal op verrassende wijze. Het zou gaan gebeuren. Ik zou honderden vrienden, medebroeders en bekenden gaan ontmoeten bij de wijding. Ik werd er blij van en zag de lange reis met optimisme en vol vertrouwen tegemoet. Ik hoefde niet veel mee te nemen, want ik wist, dat ik na aankomst, thuis kwam en het mij aan niets zou ontbreken.
Pater José Luis wordt zeer gewaardeerd en bemind. Ik ken hem als misdienaar in de parochie. Daar ontstond zijn roeping. Hij wilde missionaris worden. Maakte zijn middelbare school bij de Jezuïeten. Werd bevriend met pater Rossi SJ, die hem voor zijn orde wilde begeesteren. Maar José kwam mij vertellen, dat hij missionaris wilde worden bij onze congregatie, de svd. Na zijn priester-
wijding werkte hij bij de Mapuches-indianen in het zuiden van Chili. Hij werd gevraagd vormer te worden op ons seminarie in Córdoba. Toen pater generaal vroeg wie naar onze nieuwe missie in Maracaibo, Venezuela, wilde gaan. Een zeer moeilijke missie bij de Indianen, waarvoor je niet benoemd wordt, maar gevraagd, meldde José zich. Na vier jaar werd hij weer gevraagd jonge missionarissen te gaan vormen. Hij werd novicemees-
ter in Asunción, Paraguay, waar Bert Wooning eigenlijk heen zou gaan. De svd zou daar een internationaal Zuid Amerikaans noviciaat openen. José was daar voor de novicen een voorbeeld van een svd missionaris. Dat had men in Argentinië wel in de gaten. Hij werd provinciaal gekozen. Zijn zesjarig termijn was bijna om. Paus Franciscus hoorde over hem en groette hem hartelijk bij het bezoek van onze medebroeders naar aanleiding van het Generaal Kapittel. Hij koos hem uit bisschop te worden van Añatuya. Hij is een geestverwant van de paus: alles voor de armen, niets voor zichzelf. Hij koos zelf als bisschopsspreuk: ga en verkondig het evangelie
De svd heeft altijd bisschoppen en aartsbisschoppen gehad in Argentinië, vooral uit de Duitse kolonies. Een van hen, Jorge Novak, wordt binnenkort zalig verklaard volgens de wens van de paus. Dat zou dan de eerste heilig verklaarde bisschop van Argentinië zijn. Hij was voor zijn mensen “Vader bisschop”. Er is al veel over hem geschreven. Een moedige bisschop die niet bang was de leiders van het militaire regiem tegen te spreken en terecht te wijzen.
Met José Luis heeft de svd weer een bisschop in Argentinië, waarheen onze Stichter zijn eerste missionarissen stuurde, al in het jaar 1889.
Momenteel zijn er ongeveer 150 missionarissen van wel 20 landen die over het hele land, dat 70 keer groter is dan Nederland en bijna 4000 km lang, de Blijde Boodschap van het Evangelie uitdragen.
De nieuwe bisschop is 50 jaar. Ik sluit een foto in die hem typeert. Hij wil het brood breken en de beker delen met de minst bedeelden in deze wereld.
Ik ben heel blij, dat ik hem ook bij deze nieuwe Kairos ( mijlpaal) van zijn leven mag begeleiden zoals ik dat zijn hele leven heb mogen doen. Nu wel als bisschop in een afgelegen gebied. Hij kan nu weer volop missionaris zijn.
Op woensdag 28 augustus ging ik om zeven uur de deur uit om de bus naar Breda te nemen en dan met de trein naar Schiphol. Daar moest ik vier uur wachten om aan boord te gaan van de KLM naar Rio de Janeiro. Een rustige vlucht die precies op tijd vertrok en arriveerde. De reis verder naar Córdoba in Argentinië met een Braziliaans vliegtuig van COLT dat een uur over tijd kwam. Nog langer wachten! He was overal verschrikkelijk koud vanwege airco. In het vliegtuig ook geen warm hapje of koffie of thee, alleen maar frisdrank. Om bijna drie uur ’s nachts kwam ik na een strenge douanecontrole aan. Ik werd door enkele vrienden hartelijk ontvangen. Gelukkig ligt het vliegveld van Córdoba op enkele kilometers afstand van het huis van mijn gastheer en vriend Osvaldo. Ik voelde me er meteen thuis en na een kwartiertje praten, erg moe, naar bed. Bestemming bereikt voor deze dag.
De volgende dag, vrijdag, gaan Osvaldo en ik met zijn auto naar Añatuya. Vijf uur rijden het binnenland in. Er is geen vliegreis mogelijk. Daarom gaan we op voorstel van José Luis een dag vóór de wijding naar zijn bisdom om ’s morgens uitgerust te zijn voor de ceremonie. Hij zorgt voor overnachting.
Onderweg zien we een droog, woestijnachtig gebied met hier en daar een iets wat op een huisje lijkt. Er is soms een groen plekje met grondwater. Daar zien we berggeiten en groen struikgewas. Het lijken wel kleine oases. De lange weg is behoorlijk goed, alleen hier en daar gevaarlijke gaten in het asfalt.
We worden hartelijk ontvangen door medebroeders, religieuzen uit het gebied en door José Luis zelf. Het is een emotioneel weerzien. We worden uitgenodigd om met de al aanwezige bisschoppen het avondeten te gebruiken. Daarna zien we de zussen van de wijdeling. Een van hen heeft in het huwelijk bevestigd en hun kindjes gedoopt. Weer een mooi weerzien. We zijn moe van de lange reis en verlangen te gaan rusten om morgen op tijd aanwezig te zijn.
Het is vandaag 31 augustus. De dag van de bisschopswijding. We hebben de drie bisschoppen die bij de wijding voorgaan al ontmoet. De hoofdvoorganger is de scheidende bisschop en voorganger van José Luis, bisschop José Melitón Chávez. Medevoorgangers zijn mijn vriend en aartsbisschop van Córdoba Carlos José Ñáñez en kardinaal Luis Héctor Villalba, oud aartsbisschop van Tucumán, waartoe het bisdom Añatuya behoort.
Om half tien vertrekt de stoet van het bisdomshuis naar een grote hal, waar plaats is voor wel duizend personen: centro de convenciones. Het is een opvallende stoet van 26 bisschoppen, die ik mag openen met de afgevaardigde van de nuntiatuur, een priesterdiplomaat uit Wit-Rusland. Het kerkvolk bestaat uit meer dan 700 gelovigen en sympathisanten. De plechtigheid is volks opgeluisterd met gitaarmuziek en folklore. De wijdeling ligt indrukwekkend op de grond terwijl de litanie van Allerheiligen wordt gezongen met veel Zuid Amerikaanse heiligen. De wijding en de handoplegging waren eenvoudig. De plechtigheid duurde twee en een half uur. Op het einde sprak José het volk van God toe. Hij dankte ook voor mijn aanwezigheid helemaal uit Nederland. Er was een flink applaus. Ook onder de bisschoppen. Die hadden ook wel graag pastoors, die priesterstudenten in hun parochie begeleiden en later bisschop zouden worden. Zijn uitgestrekt bisdom is van Noord naar Zuid 520 km en van oost naar west ruim 300. De wegen zijn nog van zand en grind en zitten vol gaten. Om 500 km af te leggen, heeft hij wel zes uur nodig. De mensen zijn zeer gastvrij, vertelde hij mij en hij blijft dan meestal twee of drie of dagen bij hen.
Er zijn 25 scholen en een paar huizen voor gehandicapte kinderen en voor alleenstaande bejaarden. Er zijn veel te weinig priesters en religieuzen. En er is weinig geld. De arme bevolking is katholiek en de mensen zijn zeer gelovig. De bisschop wordt als een vader onthaald en als een herder geëerd. Zij weten uit ervaring wat een herder is en hoe die moet zijn. Iemand die dicht bij de kudde verblijft en de geur van de schapen bij zich heeft.
Op het eind van de viering geeft José Luis onder het volk en geeft zijn eerste bisschoppelijke zegen aan alle aanwezigen. Het duurt wat lang, maar hij wil niemand vergeten en de jeugd vermaakt zich goed met muziek, zang en dans. Bovendien is tijd en afstand daar een ander begrip dan bij ons. Gelukkig, dat José Luis jong en sterk is. Er staat veel werk op hem te wachten.
Er was nog een eenvoudig volksmiddageten, waar ik veel bekenden heb ontmoet en de emoties weer even loskwamen. José kwam een tijdje bij ons aan tafel zitten. Het natafelen duurde tot vier uur in de middag. Argentijnse wijn ontbrak niet. Er werden veel herinneringen opgehaald. Daarom was het afscheid nemen weer met tranen en met de hoop elkaar nog eens terug te zien.

Deze laatste dag van de maand augustus gaat voor ons de geschiedenis halen.
Voldaan, vreugdevol en met goede hoop op de toekomst voor het bisdom, dat aan José luis is toevertrouwd, gaan we terug naar Córdoba. We stoppen een paar keer bij en arme familie om een praatje te maken en een geitenbokje te kopen. Moe van de drukbezochte ceremonie, het natafelen en de lange weg terugzochten we zo gauw mogelijk ons bed op. Het hoogtepunt van mijn bezoek aan Argentinië is bereikt en ik zie er vol voldoening en dankbaarheid op terug.

Zondag 1 september is een licht bewolkte dag. Iedereen snakt naar regen. We maken in de morgen een wandeling door Parque Liceo waar ik de parochie San Pedro begonnen ben. Er is veel veranderd, vooral veel nieuwe winkels in de hoofdstraat. Op andere plaatsen is er weinig of niets veranderd. Er zal een nieuwe wijk gebouwd worden op het terrein van de het Liceo militar. We gaan
nog een keer een hele dag terug om alles nog eens van dichtbij te bekijken en te beleven.
’s Middags gaan we volgens afspraak de nieuwe ringbaan en de nieuwe brug bezichtigen op de weg naar Carlos Paz, de tweede toeristische stad van Argentinië. Er is grote vooruitgang. De weg heeft nu zes banen. En met de nieuwe brug gaat het verkeer nu veel sneller. We gaan ook even naar Bialet Masset, waar de svd een bezinnings- en vakantiehuis heeft. Het is een prachtige omgeving aan een rivier met veel groen en lage bergen. Ik kan er veel herinneringen op halen. We drinken samen maté. Daarna gaan we naar Carlos Paz. Aan het water van een meer wacht ons een Argentijnse vleesmaaltijd.
Op maandag 2 september gingen we naar het centrum van de stad. Córdoba is de tweede grootste stad van Argentinië:1.300.000 inwoners. Een moderne stad met eromheen sloppenwijken. Een geweldige tegenstelling van armoede en rijkdom. Daar ga ik het straks nog even over hebben.
We brachten een bezoek aan onze boekhandel Verbo Divino. Nog steeds een mooie winkel. Er werd geklaagd, dat er niet veel boeken verkocht worden. De mensen kopen eerder een brood dan een boek. De armoede en de werkloosheid zijn groot. Men hoopt op beter tijden. Voor het middageten gingen we naar Mercado Norte, een grote markt, waar je niet veel merkt van de armoede. Er is van alles en nog wat in de aanbieding. We lieten ons verrassen door een heerlijke “paella”.
,s Middags nog even de mooie stad in met haar koloniale kathedraal aan een groot plein met een enorm standbeeld van de bevrijder van Argentinië José de San Martin. Weer een dag met veel herinneringen en blijheid om de groei van de stad. Ik moest naast rijkdom ook veel armoede constateren. Het volk is verdeeld in een 10% zeer rijke mensen, die hun geld in Amerika of Europa hebben en 90% arme mensen, waarvan 35 % onder de officiële armoedegrens. En dat heeft ook zijn gevolgen op de politieke situatie. Er is een enorme polarisatie, een kloof tussen rijk en arm. De armen zijn niet alleen materieel arm, maar ook intellectueel. Zij stemmen op hen die hen een paar schoenen geven of wat geld. Op het eind van maand oktober zijn er verkiezingen. Er is een onhoudbare strijd tussen links en rechts. De liberalen en de socialisten. Soms extreem. We maakten het ook mee: stakingen, protestmarsen, wegen met brandende autobanden afgesloten enz. Soms konden we ons reisplan niet uitvoeren. Dan maar terug en zien wat de volgende dag brengt.
Op dinsdag 3 september hadden we een rustige dag. We moesten ons programma opmaken voor andere bezoeken, dichtbij en ver weg. Eerst maar eens naar Airolineas Argentinas om een vlucht te bespreken voor de provincie Misiones in het Noordoosten van het land, waar ik twaalf jaar missionaris was in het begin van mijn verblijf in Argentinië. Dat lukte goed, voor morgen al.
Met de familie van Ceci, de dochter van Osvaldo, mochten we van Italiaanse pizza genieten, die in Argentinië zeer geliefd is, want er zijn na de Spanjaarden veel Italianen, die daar als immigranten naar toe gekomen zijn op het einde van de 19de eeuw. Het waren eigenlijk economische vluchtelingen. De ouders van paus Franciscus hoorden daar ook bij. Ik denk vandaar zijn voortdurende verdediging van en voorspraak voor de immigranten in de wereld.
Op woensdag 4 sept blijven we ’s morgens thuis om te lezen en te schrijven en de reis naar Misiones voor te bereiden. We vertrekken om 15,30 uur naar Posadas. We werden verwelkomd door Rolando Ortiz en Beto Rolón en Mariano Benítez, vroegere misdienaars. Het vliegveld was helemaal veranderd en uitgebreid. Heel mooi met bomen, planten en bloemen van het subtropisch klimaat. We hebben natuurlijk weer samen maté gedronken en herinneringen opgehaald. Zij brachten ons later naar het huis van Arístides, een oudere broer van Osvaldo. Daar werden we echt goed opgenomen. Ieder een mooie ruime kamer met een goed bed en bad. Het viel ons toe dat die dag de zoon van Aristides en Maria jarig was. We werden uitgenodigd voor een “asado” op de nieuwe, kilometers lange oeverweg van Posadas, vanwaar je de stad Encarnación in Paraguay mooi kon zien liggen. Vooral ’s avonds een mooi gezicht. Ik dacht aan mijn vroegere medebroeders in Paraguay. Weer een onvergetelijke dag met vrienden en bekenden.
Op donderdag 5 september werden we om10 uur afgehaald door mijn vroegere misdienaars om de gerestaureerde kathedraal van Posadas te gaan bezichtigen. Rolando, een charismatische man, die ons voortdurend zegende of Gods zegen toewenste. Hij vertelde dat hij bij het schilderen de directe inspiratie van de heilige Geest ondervond en het werk zo tot een mooi kunstwerk kon afmaken. Hij zei o.a. dat de duif je altijd aankijkt. Wat mij opviel is dat de kathedraal nu airconditioning heeft. Wel nodig bij deze tropische hitte.
Daarna naar mijn vroegere parochie en college Inmaculada Concepción, waar ik twaalf jaar kapelaan en pastoor was. Deze parochie is aan de lokale bisschop en priesters overgedragen zodat nu de diocesane clerus de pastorale zorg heeft. Ik heb de indruk dat ze het goed doen. De svd heeft het grote begin gemaakt. Ook daar heb ik jarenlange herinneringen van over gehouden. We hadden er een groot gebied waar nu wel vijf nieuwe parochies zijn en enkele andere congregaties.
Ik had met provinciaal Aberto Reis, provinciaal, afgesproken bij het middageten aanwezig te zijn in ons bezinningshuis Fátima, waar juist de medebroeders van de provincie in asamblea (provinciaal kapittel) bijeen waren.
Daar had ik geluk mee. Ze waren net bezig met het communielied in de kapel. Alberto zag mij achter in de kapel. Hij nodigde me uit naar voren te komen op het priesterkoor en de medebroeders te vertellen waarom ik hier was. Ik kende er nog velen van. Er waren ook buitenlandse missionarissen zoals in Nederland. Ook een uit Papua Nieuw Guinea. Er werden veel foto’s gemaakt. Ook van hem, die ik doorstuurde naar mijn medebroeders in Teteringen. Het regionale huis is heel goed onderhouden. Daar wonen ook de bejaarden, die ik allemaal heb bezocht. Ook ben ik even naar het kerkhof gewest met veel bekenden o.a. pater Niek Poort uit Hilversum, trouwe maat van de bekende en beminde Jaap Bakker. Ze waren beiden verbannen naar dit verafgelegen gebied met slangen en muskieten omdat ze rookten, wat bij de svd niet was toegestaan. Ze hebben er zich goed thuis gevoeld en de mensen herinneren hen met welgevallen. Er waren overal prachtige planten en bloemen. Alberto heeft me begeleid naar de blauwe zusters die naast he wonen. Ik wilde graag Clara Inés bezoeken, die bij mij directrice was op de parochieschool. Oud geworden maar helder van geest. Ik ontmoette er ook andere bekende zusters. Die uit Nederland zijn overleden. Het was in beide huizen een hartelijk weerzien met maté en eigengemaakte koeken..
’s Middags was afgesproken naar het prestigieuze svd college Roque Gonzalez te gaan. De rector, de bekwame pater Rajimon John uit India, wachtte ons op. Het college is enorm uitgebreid en heeft goede inkomsten, die nodig zijn om het regionale huis en bezinningscentrum Fatima te onderhouden, dat weinig of geen inkomsten heeft. Ik stond te kijken van de vooruitgang en de winstgeven-
de en bekwame leiding van dit grote college.
Onder de indruk gingen we naar Aristides om wat uit te rusten, want om twee uur ’s nachts moesten we met bus naar Puerto Iguazu, de stad van het water-
Vallen. Ruim vier in de bus. Het viel best mee. Toen het ’s morgens licht werd, zag ik de rode aarde met subtropische planten en bloemen. Ik kreeg het warm vanbinnen. Dat ik dit mooie gebied nog eens terug mocht zien en bezoeken.

Cacho en Marita, een bevriend echtpaar, die ik getrouwd heb, komt ons afhalen. Wij gaan even naar het drielandenpunt en dan naar hun huis met tropische planten, waar ons een uitgebreid ontbijt staat te wachten.
Daarna gaan we even hun winkel bekijken waar zij aan de toeristen allerlei gehaakte, regionale producten verkopen. Het schijnt goed te gaan.
Zij brengen ons naar het vliegveld. We moeten nogal wat laten zien bij de douanecontrole. Het is er druk en we moeten lang wachten. Daar staat de zus en de nicht van Osvaldo te wachten op het vliegveld om Pablo, de zoon van Osvaldo, op te halen, die vanuit Florianopolis komt. Goed op tijd. Samen gaan we naar het mooie huis van Amalea. We eten samen op z’n Braziliaans: vlees, rijst, bruine bonen en groenten met ijs als nagerecht. Heel goed! Na het eten gaan we in haar auto Foz do Iguazú bezoeken. We gaan eerst de nieuwe kathedraal bezichtigen. Op zijn Braziliaans groot en architectonisch een kunststuk. Ze zal binnenkort geopend worden. De svd is er begonnen en die hebben nog de parochie van St Jan, de vroegere kathedraal in het centrum van de sterk gegroeide stad. We gaan ergens pizza eten. We worden bediend met schalen met allerlei soorten pizza tot we er genoeg van hadden. Een fijn Braziliaanse dag.
Zondag is het de dag van de onafhankelijkheid van Portugal. Een nationale feestdag. We moeten terug naar de Argentijnse kant, Puerto Iguazu. Amalea brengt ons weer door de strenge douane. Later brengt ze Pablo naar het vliegveld om terug te vliegen naar Florianopolos.
Cacho en Marita nemen het weer over en brengen ons na een goed ontbijt naar het vliegveld om terug te gaan naar Córdoba. Vlucht om 8.40 uur. Ongeveer twee uur vliegen. Leo staat ons op te wachten. Om 10.30 zijn we thuis.
Om 13 uur gaan we naar Alta Gracia om de familie van Daniel, mijn vriend cardioloog te bezoeken. Hij is zeer ijverig, werkt hard en heeft met zijn twee ooms van vaderskant een mooi en ruim huis gebouwd in de lage bergen van Los Aromos. Het is een warme dag met 27 graden. Natuurlijk weer asado en daarna maken we een uitstapje naar de rivier met stromend, helder water. Maté, koeken enz. Een emotioneel weerzien. Daniel heeft intussen twee kinderen: Martina en Gonzalo. Zijn vrouw heet Carolina. Ik heb hem geholpen arts te worden en hun huwelijk kerkelijk ingezegend.
Op de terugweg naar Córdoba stopten we in de wijk Los Cedros om el “salón-capilla” San Cayetano, te gaan kijken.
Het eerste gebouw dat we bouwden in Córdoba. Het zag er keurig uit. Ernaast was net een charismatische viering met veel zang, dans en muziek.

9 sept. Maandag eindelijk een beetje regen. We gaan naar het centrum van de stad. Er is altijd veel te zien en je kunt er veel zaken regelen. Na een flinke wandeling gaan we naar Mercado Norte. Een grote markt met ook een goed restaurant waar vooral vis aanboden wordt. We lieten ons weer verrassen met twee heerlijke schotels, die we samen deelden.
’s Middags gaan we naar Berta Graglia, de vrouw van Coco, mijn rechterhand in de parochie Guadalupe. Zij is oud geworden, maar nog zeer helder van geest. Ze herinnert zich alles en belt haar twee zonen zomaar de nummers uit het hoofd. Ik sta ervan te kijken. Haar zonen Emilio en Hugo zijn al gauw aanwezig. Zij hebben verteld over hun vader Coco. Ze hebben een videogesprek van hem van vlak vóór zijn dood waarin hij vertelt over de restauratie en de bouw van het kerkje en het gemeenschapshuis. Er vloeien tranen. Ik zou de gesproken tekst graag willen hebben. Dat zal wel lukken. Wat een lange dag met veel blijde herinneringen!
De door ons gerestaureerde kerk is mooi ingericht met een nieuwe vloer en beelden. Pastoor Carlos Nieves is een sympathieke, jonge man, vol energie en dichtbij het volk. Hij gaat ook met ons mee naar het kinderverblijf, gaar-
Keukentje en Caritas. Het functioneert tot mijn vreugde allemaal goed. We gaan eenvoudig avondeten en dan rust na een lange dag.
Dinsdag 10 sept. Een verkoudheid opgelopen vanwege temperatuur wisse-
lingen. Het regent een beetje. Veel te weinig. Het is erg droog. Het heeft al bijna drie maanden niet meer geregend. De mensen zijn blij met elk druppeltje water. We kijken naar de basketwedstrijd Argentinië – Servië. Argentinië wint verrassend. Ik ga enkele Whatsapps bijwerken. Ook uit Nederland. Wij blijven deze morgen thuis om te lezen en te schrijven en wat uit te rusten van vorige dagen. ’s Middags gaan we naar de moeder van de nieuw bisschop. Zij kan niet goed meer zien. Ik las haar stukjes uit krant voor over haar zoon. Zij was trots en blij. Daarna gaan we naar Norma en Marta Bustos, ook goede medewerkers van vroeger, vooral bij de Liga de Madres, een moedersbond. Ik ben blij dat het allemaal nog functioneel is en rijke vruchten draagt.
11 sept. woensdag kijken we weer basket. Het wereldkampioenschap wordt in China gespeeld. Argentinië verliest in de finale van Spanje en behaalt de tweede plaats. Ik ga naar het college van onze zusters. Een bekende, zuster Lucia Keiner, ontvangt me vriendelijk. Er zijn maar weinig zusters meer. Bijna alles is in handen van leken. Het is en blijft een prestigieus college.
’s Middags heb ik een afspraak met onze rose zusters in het Convento del Divino Amor. Een hartelijke ontvangst. Ze kwamen allemaal naar de spreekkamer en stelden veel vragen. Daarna even naar mijn opvolger, Padre Boni, een Filipijnse medebroeder op leeftijd. Hij voelt zich er echt op zijn plaats.
‘s Avonds worden we verwacht bij de familie Gabbarini. Nelida was een prachtige vrouw met een onwrikbaar geloof. Ze was de presidente bij de Liga de madres, onderwijzeres en stuwkracht bij de meeste parochieondernemingen. Ze had een groot gezin. Haar kinderen en kleinkinderen waren er allemaal. Het was een emotioneel weerzien. De avond was kort voor alle herinneringen. Er werden veel foto’s uitgewisseld en telefoonnummers opgeslagen voor de toekomst.
Donderdag 12 gaan we foto’s ordenen. We proberen Bogdan, een Poolse medebroeder en ex kapelaan van me, die uitgetreden is, aan de telefoon te krijgen. Het lukt. We maken een afspraak voor morgen om 12 uur in het restaurant Keyton.
’s Middags gaan we naar het echtpaar Pancho en Maria, vrienden van Osvaldo. Zij is een Boliviaanse van gegoede afkomst. Osvaldo zei me dat ze een heerlijke soep kan maken. Dat had ze ook gedaan. We praten over alles en nog wat, maar niet over de politieke toestand in het land. Dat verdeelt soms de mensen en dan worden boos op elkaar. Ze vertelden me, dat ze een zoon hebben in Amsterdam, die daar als homo zijn geluk zoekt. Hij heeft financiële mogelijk-
heden om een goede, internationale studie te doen. Ik beloof contact met hem op te nemen en hem voor een bezoek uit te nodigen.
Na dit goede diner gaan we naar Alta Gracia zoeken we het huis van Mariano, een andere Poolse medebroeder, die ik na een verdiende dispensatie uit Rome, in het huwelijk verbonden heb met een bediende, die al vier kinderen had. Samen hebben ze er nog vier bijgekregen. Ze vormden dus een convent. Ze leefden zeer arm. Moesten elke cent omdraaien om in leven te blijven. Gelukkig kon ik goed werk voor hem vinden als tuinman. Zijn bazen zeiden me later: “pater wat heb je ons een goed tuinman bezorgd. Hij werkt voor twee”. Het was een hartelijk weerzien met tranen en emotie.
We gaan terug naar Córdoba over een prachtige weg in de sierras, waar de bekende sterrenwacht lig. We hebben veel foto’s gemaakt. Er was een stralende zon. We reden door Carlos Paz, de tweede toeristenplaats van Argentinië.
Laat op de avond werden we bij Silvia en Oscar verwacht en heel hun familie, kinderen en kleinkinderen. Zo’n twintig tafelgenoten. Een fijne familie. We worden weer gehonoreerd met een heerlijke asado, het feestelijk Argentijns geroosterd vlees. We begonnen pas rond 23 uur. Het werd nachtwerk. Maar onvergetelijk! Je begrijpt, dat we eenmaal thuis meteen in slaap gevallen zijn na zo’n drukke, emotionele dag.

Vriidag 12 sept. kijken we basket Argentinië- Frankrijk. Argentinië wint verrassend. We zorgen dat we op tijd bij het restaurant zijn om Bogdan te ontmoeten. Jammer dat ik bijna geen stem had vanwege een keel verkoudheid. Bogdan had dus alle tijd om zijn verhalen te doen. Ik moest soms iets opschrijven om het gesprek op gang te houden. Intussen liet hij het zich goed smaken. Het was zelfbediening. Hij zit nu in de politiek aan de kant van de Liberalen. Osvaldo haalt zijn dochter Paula, die wil graag mee naar plaatsen waar we vroeger een vrije dag doorbrachten in Alta Gracia. Ze is intussen getrouwd met Nahuel en heeft en dochtertje van zes maanden, dat Isabela heet.
Ondanks dat ik bijna geen stem heb gaan we toch naar de Liga de Madres en gemeenschapshuizen in mijn vroeger groot missiegebied. Osvaldo is mijn vocero, spreekbuis enz. Hij doet het goed, want weet veel van me en van deze missiereis. De gemeenschapshuizen functioneren goed. Enkele zijn erop vooruitgegaan, anderen zijn nog zoals toen ik wegging, tien jaar geleden. Daarna gingen we naar Falda del Carmen om het graf van mijn voorganger te bezoeken. Ook een “cura gaucho”, een pastoor op paard, altijd onderweg om zijn mensen te bezoeken en bij te staan. Hij was voor mij een groot voorbeeld van missionaris zijn zoals de heiligverklaarde Cura Gabriel Brochero. Tegen de avond met een prachtig rood gouden zon gaan we naar ons vroeger noviciaat en bezinningshuis. Een groot, oud huis, dat we van de rijke familie Anchorena gekregen hadden. Nu er geen novicen meer zijn, is het in handen van een Spaanse weldadigheidinstelling: Manos abiertos, open handen, die veel goed werk doet in Zuid-Amerika. Fijn, dit allemaal nog eens te bezoeken en te zien dat het goed onderhouden is. We sluiten daar de dag af met een eenvoudig avondeten.

Op zaterdag 14 september rest ons nog een bezoek aan de parochie Christo Rey in Córdoba, een gevestigde parochie, waar de svd al bijna honderd jaar werkzaam is. Er is een goed college, dat dit jaar zijn 75 jaar bestaan gevierd heeft. We treffen er een Indonesische pater aan, Padre Juan Mere Soa. Heel vriendelijk!
’s Avonds wonen we de Eucharistie bij in la Capilla Medalla Milagrosa. Ik heb daar anderhalf jaar de Mis gedaan. Cecilia leidt de viering. Er zijn opvallend veel jongere.n Er wordt blij gezongen met begeleiding van gitaren. De voorganger is een medebroeder uit India. Hij spreekt zeer goed Spaans en begeeft zich telkens onder de jeugd. Wel heeft hij een oude man als acoliet. De jongeren
doen ook een voor een de voorbeden. Onze blauwe zusters van het retraitehuis waren er ook. Een blijde viering. Het doet goed om zo de dag af te sluiten.

Zondag 15 september. Eerst maar eens voor een goed geneesmiddel zorgen om de verkoudheid en stemverlies tegen te gaan. De basket finale is tussen Spanje en Argentinië. Spannend, hoewel de Spanjaarden altijd voor staan. Ze winnen en zij zijn wereldkampioen. De Argentijnen zijn een beetje bedroefd, maar het is gelukkig geen voetballen.
We gaan de parochie San Pedro, die ik in het jaar 1983 gesticht heb. Ik heb daar uitvoerig over geschreven in mijn levensverhaal. Het was een moeilijk begin. Ik woonde drie maanden in een school tijdens de bouw van wat een parochiehuis moest worden. Het ziet er nu allemaal goed uit en er zit leven in de parochie.
De pastorie is goed opgeknapt. Er staan nog de stoelen en tafels, die ik toentertijd gekocht heb. En teken van degelijkheid. We dronken Maté met Eduardo, de huidige pastoor en zijn kapelaan. Een uit India en een Chileen. Eduardo gaat met ons mee naar de familie Azábal. Ze zijn allemaal thuis, de kinderen van toen, die mij flink geholpen hebben en nu zijn het mannen en vrouwen met kinderen en kleinkinderen. Weer maté drinken. We worden goed getrakteerd. Er worden foto’s van voeger tevoorschijn gehaald en er komen veel mooie herinneringen naar boven. Weer een moeilijk afscheid.
’s Avonds afscheidsdiner met “asado cabrito cordobés” in het huis van Ceci en Leo. Geroosterde geitjes en bokjes uit de groene bergstreek van Córdoba. Een hemels festijn. Een waardig, maar zeer emotioneel afscheidsfeest.
16 maandag terugreis naar Nederland.
Om 8 uur gaan we naar het vliegveld in Córdoba. Er zijn veel vrienden om afscheid te nemen. Een moeilijk moment. Een uurtje vliegen naar Buenos Aires en om 14.30 uur rechtstreeks, nonstop, naar Amsterdam. Een vlucht van13 uur. Een lange zit, maar met de gedachte: ik ben zo weer thuis na een zeer geslaagd missiebezoek. Ik was doodop. Moe van kop tot teen. Om precies 9.55 uur landde het KLM vliegtuig zo het gepland was in Amsterdam. Cas, oud-student van Soesterberg stond me op te wachten en bracht me in zijn auto naar Teteringen.
Het gewone, dagelijkse leven wordt langzaam hervat. Ik kan er voor nog vele jaren tegen. Dank u wel voor uw aandacht.